Waarom wordt een flexibel energiesysteem zo belangrijk?

De groei van hernieuwbare energie verhoogt de variabiliteit en de onvoorspelbaarheid van de energieproductie. Op bewolkte en windstille dagen bedraagt de werkelijke energieproductie maar een fractie van het geïnstalleerde vermogen. We gaan van een systeem met de hoeveelheid geproduceerde energie als belangrijkste factor naar een systeem waar vooral de beschikbaarheid van energiediensten van belang is. De waarde van energie wordt meer en meer afhankelijk van het moment waarop de energie geproduceerd wordt. Terwijl vroeger kWh de voornaamste eenheid was evolueren we naar een systeem waar kW (vermogen of capaciteit) belangrijker wordt. De capaciteit van de productie- en netinfrastructuur bepaalt de mogelijkheid om op het gepaste ogenblik de energie aan te bieden die de gebruiker wenst of nodig heeft.

De toenemende elektrificatie zorgt dan weer voor een bijkomende (piek)belasting van het net. Toepassingen zoals elektrische auto’s, warmtepompen en warmwaterboilers zijn milieuvriendelijker dan hun alternatieven op olie of aardgas, maar brengen ook uitdagingen met zich mee. Als iedereen op hetzelfde moment tijdens de avondpiek de batterij van zijn wagen oplaadt, dreigt het net bijvoorbeeld overbelast te geraken.

Om de bevoorradingszekerheid en het netevenwicht op elk moment te garanderen, is een hogere flexibiliteit van het energiesysteem nodig om de schommelingen in de energievraag en het energieaanbod op te vangen. We moeten zowel korte periodes (uren, dagen) als lange periodes (weken, maanden) van energietekort of -overaanbod kunnen overbruggen. Flexibiliteit kan op verschillende manieren geleverd worden: door vraag en aanbod op elkaar af te stemmen, door verbindingen tussen landen uit te breiden, door energienetten slimmer te maken én door extra opslagcapaciteit te voorzien. De flexpiramide in onderstaande figuur vat de belangrijkste vormen van flexibiliteit samen.